Jakiś czas temu pisałam o możliwości kwestionowania przez ZUS wysokości wynagrodzenia za pracę, w sytuacji gdy wynagrodzenie to zostało znacznie zawyżone przez strony umowy na potrzeby przyszłych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Pojawiało się pytanie, czy takie działanie ZUS jest dopuszczalne.
Obniżenie wynagrodzenia przez ZUS zgodne z Konstytucją
Ostateczną odpowiedź przyniósł wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 listopada 2017 r., sygn. akt P 9/15.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, oczywistością jest ścisły związek wynagrodzenia pracownika i przysługującego mu zasiłku chorobowego: im wyższe wynagrodzenie – tym wyższy zasiłek. Dlatego też wysokość wynagrodzenia za pracę, rzutującego na podstawę wymiaru składek, może i powinna podlegać weryfikacji z uwagi na publicznoprawny charakter stosunku ubezpieczeniowego.
Cały system ubezpieczeń społecznych oparty jest bowiem na zasadzie solidaryzmu, co uzasadnia kompetencje ZUS w zakresie zapobiegania nadużywaniu prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, finansowanych przez wszystkich ubezpieczonych. W interesie prawnym państwa, w tym wypadku reprezentowanego przez ZUS, leży zapobieganie różnorakim próbom wyłudzenia świadczeń nienależnych albo zawyżonych.
Nie można przy tym uznać, by takie postępowanie ZUS było dowolne, arbitralne i poza jakákolwiek kontrolą – wskazał Trybunał. Od decyzji ZUS przysługuje bowiem odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych, który bada prawidłowość zaskarżonej decyzji.
Trybunał Konstytucyjny podzielił zatem stanowisko ZUS, zgodnie z którym:
…nie powinny korzystać z ochrony działania osób ubezpieczonych – podejmowane w porozumieniu z płatnikami składek (pracodawcami) – polegające na świadomym dążeniu do osiągnięcia nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych jego uczestników. ZUS, jako dysponent Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ma obowiązek nie tylko sprawdzać, czy osoba zgłaszana do ubezpieczeń społecznych posiada do nich tytuł, ale także czy podstawa wymiaru składek wykazywana jest zgodnie z obowiązującymi przepisami. Stąd jednostki terenowe ZUS mają obowiązek podejmowania działań wyjaśniających lub kontrolnych w razie uzasadnionego podejrzenia fikcyjnego wykazywania podstaw wymiaru składek (w praktyce chodzi o wykazywanie w dokumentach rozliczeniowych rażąco wysokich podstaw wymiaru składek, czyli wynagrodzeń wykraczających poza możliwe do uznania jako godziwe, czyli nieekwiwalentnych w stosunku do wkładu pracy, kwalifikacji pracownika, zakresu obowiązków i odpowiedzialności, wielokrotnie wyższych niż wynagrodzenia pracowników na podobnych stanowiskach).
Oznacza to, że ZUS będzie nadal weryfikować wysokość wynagrodzenia pracowników, jeśli dojdzie do wniosku, że wynagrodzenie to zostało sztucznie zawyżone w celu wyłudzenia świadczeń chorobowych w nienależnej wysokości. Takie działanie ZUS znajduje umocowanie w przepisach prawa i nie stanowi naruszenia konstytucyjnych praw obywateli.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }