Walka w sądzie o rentę czy emeryturę może trwać bardzo długo. Czy po miesiącach oczekiwania i wygranej sprawie możemy liczyć na odsetki od ZUS-u?
Jeżeli ZUS – w terminach przewidzianych w przepisach – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to jednak przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.
Okoliczności niezbędne do wydania decyzji
W przypadku rent i emerytur organ rentowy wydaje decyzję dotyczącą prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania takiej decyzji. Wyjaśnienie ostatniej niezbędnej okoliczności jest to nic innego, jak rozstrzygnięcie przez organ ostatniej kwestii, która jest konieczna do ustalenia prawa do świadczenia (lub braku takiego prawa).
Przed wydaniem każdej decyzji organ rentowy prowadzi postępowanie wyjaśniające, w czasie którego bada przedstawione przez zainteresowanego dokumenty oraz sprawdza, czy zachodzą przesłanki do przyznania świadczenia, o które ubiega się wnioskodawca. Każda osoba, która składa w ZUS-ie wniosek o przyznanie świadczenia (np. emerytury czy renty) zobowiązana jest do przedstawiania faktów, które mają wpływ na prawo lub wysokość świadczenia, informowania organu rentowego o wszelkich zmianach mających wpływ na świadczenie, dostarczania na żądanie środków dowodowych (np. brakujących dokumentów), osobistego stawiennictwa, jeżeli okoliczności sprawy tego wymagają, poddania się badaniom lekarskim. Usprawnia to prowadzenie przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego i skraca czas oczekiwania na wydanie decyzji.
Jeśli ZUS dysponuje wszystkimi potrzebnymi dowodami, decyzja powinna zostać wydana w ustawowym terminie 30 dni od wyjasnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Jeżeli okaże się, że przedstawione wraz z wnioskiem dowody nie są wystarczające do ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości, organ rentowy wyznacza dodatkowy termin i wzywa do uzupełnienia braków. W takim przypadku za datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności uważa się datę końcową dodatkowego terminu wyznaczonego przez Zakład, albo datę przedstawienia tych dowodów.
W takich przypadkach decyzje wydawane są zazwyczaj w terminie, a co za tym idzie pieniadze wypłacane są na bieżąco.
Problem pojawia się zazwyczaj w sytuacji, gdy Zakład odmawia przyznania świadczenia lub źle oblicza jego wysokość. W takim wypadku zainteresowany, który nie zgadza się z decyzją ZUS-u składa odowłanie do sądu. Postepowanie sądowe może trwać kilka miesięcy a nawet lat. Czy w takim wypadku należą się odsetki?
Jeżeli ustalenie prawa do świadczenia lub jego wysokości nastepuje orzeczeniem sądu – to dniem wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji jest dzień wpływu do ZUS-u prawomocnego orzeczenia sądu. Dzieje się tak jednak pod warunkiem, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W takim przypdaku organ wydaje decyzję w terminie 30 dni od dnia wpływu wyroku i wypłaca tylko świadczenie np. emeryturę czy rentę (od dnia złożenia wniosku). Jeśli natomiast organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie w terminie niezbędnych okoliczności, powinien wypłacić nie tylko emeryturę czy rentę od dnia, w jakim powinna być wydana decyzja, ale i odsetki za opóźnienie wypłaty. Odsetki będą liczone od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.
Kiedy wygrana w sądzie uprawnia do żądania odsetek od ZUS?
Sąd, przyznając prawo do emerytury lub renty, ma obowiązek wskazać w wyroku, czy organ ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności, czy też nie. Jeśli w wyroku przyznającym emeryturę lub rentę znajduje się taki zapis: „Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji” – o odsetkach z ZUS -u można zapomnieć. Jeśli zaś sąd uzna odpowiedzialność organu rentowego za brak ustalenia ostatniej okoliczności – przysługują odsetki z ZUS -u, które powinny być wypłacone z urzędu, łącznie z wypłatą opóźnionego świadczenia.
Sytuacje, w których organ odpowiada za nieustalenie ostatniej okoliczności to przykładowo: błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy, wydanie decyzji odmownej w sytuacji gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki do przyznania świadczenia (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 kwietnia 2016 r. III AUa 1164/15).
Sytuacje, w których organ nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności dotyczą głównie spraw o wczesniejszą emetuturę czy np. kwestii zaliczania do stażu emerytalnego uzupełniejących okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Ustalenie okoliczności istotnych dla sprawy wymaga bowiem przeprowadzenia szerszego postępowania przed sądem i przsłuchania świadków, którzy nie mogą być słuchani przez ZUS.
{ 1 komentarz… przeczytaj go poniżej albo dodaj swój }
Dzień dobry,
mam pytanie odnośnie emerytury. Chciałabym opisać pewien przypadek- osoba osiąga wiek emerytalny w lutym i ubiega się świadczenie emerytalne. Z uwagi jednak na błędy w świadectwie pracy nie, w którym nie wskazano, iż osoba ta była kierowcą pojazdu ciężarowego i przysługuje jej uznanie szkodliwych warunków pracy osoba ta musi to udowodnić gdyż ZUS na podstawie aktualnego świadectwa pracy nie uznaje warunków szkodliwych. Po udowodnieniu w trakcie rozprawy sądowej stanu faktycznego Sąd we wrześniu uznaje za prawdę i ZUS emeryturę przyznaje. Jednak nie jej wypłacanie rozpoczyna od września tj. od zakończenia rozprawy. Czy nie powinno nastąpić wyrównanie od lutego tj. daty uzyskania praw do września kiedy zapadł wyrok i ZUS ten termin uznał za wiążący? Pracownik nie ponosił odpowiedzialności za błędnie wystawiony dokument, w trakcie przewodu sądowego udowodnił, że pracował w warunkach szkodliwych dzięki czemu mógł w wieku 60 lat przejść na świadczenie emerytalne.
Będę wdzięczna za podpowiedź
Pozdrawiam Ilona