Dzisiaj trochę na temat proporcjonalnego pomniejszenia składki za miesiąc choroby.
Zgodnie z generalną zasadą, w miesiącu w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. Zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku (art. 18 ust. 9 i 10 ustawy systemowej).
W uproszczeniu mówiąc – w trakcie pobierania zasiłku przedsiębiorca nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne, proporcjonalnie do ilości dni, za które pobierał zasiłek. Nie dotyczy to składki zdrowotnej, która zawsze jest opłacana w całości, niezależnie od ilości dni niezdolności do pracy.
Przykładowo: Pan X chorował od 02.03 do 07.03. Podstawę składek społecznych za marzec powinien zatem pomniejszyć o 6 dni.
Jak to wygląda w praktyce?
Kryterium pozwalającym na proporcjonalne obniżenie składki jest spełnienie warunków do przyznania prawa do zasiłku. ZUS przyjmuje zatem, że do proporcjonalnego pomniejszenia składki uprawnia tylko przyznanie prawa do zasiłku. W związku z tym do momentu wypłaty zasiłku należy opłacić pełną składkę, a dopiero po wypłacie świadczenia można dokonać korekty i żądać zwrotu nadpłaconych składek, bądź zaliczenia ich na poczet składek bieżących. ZUS stosuje zatem mechanizmem „pełnej składki i korekty”.
Dochodzimy do sedna wpisu
Jak to zwykle w sprawach zusowskich bywa, gdzieś musi tkwić problem, albo co najmniej wątpliwość. Tym razem chochlik kryje się w zapisie: „kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie”… Problematyczne pozostaje zaś to, czy w związku z tym zapisem, możliwość proporcjonalnego pomniejszenia składki dotyczy tylko i wyłącznie minimalnej podstawy wymiaru składek, czy też także każdej innej (wyższej niż minimalna).
Nie trudno się domyślić, że ZUS (co do zasady, gdyż zdarzają się nieliczne wyjątki) stoi na stanowisku, iż zmniejszyć proporcjonalnie można tylko podstawę minimalną (odpowiednio 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego lub 30% minimalnego wynagrodzenia). W takiej sytuacji, po ustaleniu prawa do zasiłku dopuszczalne jest skorygowanie podstawy wymiaru składek do wysokości wynikającej z proporcjonalnego jej pomniejszenia. Zadeklarowanie wyższej podstawy wymiaru składki powoduje konieczność opłacenia składki od tej podstawy w pełnej wysokości.
Czy słusznie? Na poszukiwanie odpowiedzi co do właściwej interpretacji przepisu musimy udać się do sądu.
Na tak
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – w przepisach nie chodzi o zawężanie możliwości proporcjonalnego pomniejszania jedynie do najniższej podstawy wymiaru składek, ale podkreślenie, że nawet najniższa podstawa wymiaru podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu. Skoro prawo do proporcjonalnego pomniejszenia podstawy wymiaru składek ustawodawca przyznał osobom deklarującym minimalną podstawę wymiaru składek, to tym bardziej takiego prawa nie mógł pozbawiać ubezpieczonych, którzy zadeklarowali wyższą podstawę wymiaru składek od minimalnych. Inna interpretacja prowadziłaby do nieuzasadnionego uprzywilejowania tych ubezpieczonych, którzy zadeklarowali podstawę wymiaru składek w minimalnej wysokości i w konsekwencji do naruszenia zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11 maja 2016 r. III AUa 1293/15).
Skoro prawo do proporcjonalnego pomniejszenia składki zachowują osoby deklarujące minimalną podstawę wymiaru składek, to tym bardziej powinni z niego korzystać także ubezpieczeni wnoszący składki wyższe od minimalnych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 lutego 2014 r. III AUa 705/13, analogiczne Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 maja 2011 r., III AUa 2177/10, Sąd Apelacyjny Szczecinie w wyroku z dnia 28 stycznia 2016 r. III AUa 398/15).
Zatem wszystko wydaje się być jasne…. jesteśmy w ogódku, witamy się z gąską. Niestety, nie do końca….
Na nie
Sąd Apelacyjny w Warszawie, rozpatrując kwestie poroporcjonalnego pomniejszenia składek stwierdził, że: prawo do proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczy tylko podstawy wskazanej w wysokości najniższej wymaganej przepisami prawa. Jak wskazuje Sąd w uzasadnieniu wyroku wynika to z faktu, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, wykładnia przepisów powinna w pierwszym rzędzie brać pod uwagę językowe znaczenie tekstu prawnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 marca 2016 r., III AUa 294/15).
W sytuacji, gdyby intencją ustawodawcy było ustalenie możliwości proporcjonalnego obniżenia każdej podstawy wymiaru, to wówczas w treści przepisu art. 18 ust. 9 ustawy, nie znalazłoby się określenie “najniższej” lecz np. zadeklarowanej podstawy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r. III AUa 361/14).
Jak widać – stanowisko sądów jest podzielone.
Dlaczego o tym mowa?
Często zdarza się, że osoby prowadzące działalność gospodarczą deklarują wyższe składki. W miesiącu, w którym chorowały, podwyższoną podstawę pomniejszają proporcjonalnie o dni niezdolności do pracy i od tej podstawy płacą składkę. Po jakimś czasie ZUS informuje, że składka została zaniżona, co skutkuje “wypadnięciem” z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Dalszego scenariusza łatwo się domyślić: osoby dopłacają brakującą kwotę składki, składają wniosek o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie, ZUS zgody nie wyraża (z argumentacją zazwyczaj: nieznajomość prawa szkodzi)…. pozostaje złożenie odwołania do sądu. Co orzeknie sąd? na dwoje babka wróżyła… To, czy składkę będziemy mogli pomniejszyć, zależy tak na prawdę od tego, we właściwości jakiego sądu mieszkamy…
Aby nie dopuścić do powyższej sytuacji:
- albo płacimy składkę od wyższej podstawy w całości,
- albo za miesiąc choroby/porodu obniżamy podstawę do minimalnej, a następnie proporcjonalnie ją pomniejszamy.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }