Kwestia zmiany schematu podlegania ubezpieczeniom społecznym po nabyciu prawa do zasiłku macierzyńskiego budzi sporo emocji. Nie bez przyczyny – osób, które straciły prawo do zasiłku chorobowego po zasiłku macierzyńskim na skutek braku zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jest bardzo wiele.
Dzisiaj pozwolę sobie przytoczyć stanowiska Sądów Apelacyjnych dotyczące powyższych kwestii, by przyjrzeć się temu, jak problem zmiany schematu ubezpieczeń widzą sądy. Dorobek orzeczniczy jest już przy tym całkiem spory. Wpis będzie teoretyczny, ale jest to niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich wątpliwych wątków.
Na pierwszy rzut wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 08.03.2016 r., sygn akt III AUa 1215/15. W uzasadnieniu przedmiotowego wyroku czytamy:
Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi a więc m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące. W świetle art. 14 ust. 2 pkt 3 tej ustawy dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe ustają od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom. Należy zatem przyjąć, że datę ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wyznacza data początkowa pobierania zasiłku macierzyńskiego. Z brzmienia przepisu 11 ust. 2 ustawy systemowej wynika bowiem, że nie stanowi on podstawy do objęcia dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Jak stanowi art. 9 ust. 1c ustawy systemowej osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a. W myśl art. 14 ust. 1a. ustawy objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4, a więc w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.
Z uzasadnienia przytoczonego wyroku wypływa wniosek, że dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej działalność gospodarczą, która z tego tytułu nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego ustaje z mocy samego prawa z chwilą nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego.
Potwierdza to Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie w wyroku z dnia 11.02.2016 r., VI U 386/15 (wyrok nieprawomocny): „w odniesieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego sytuacja, w jakiej znalazła się odwołująca się, oznaczała, że w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiemu, z mocy prawa nie podlegała ona temu ubezpieczeniu.
Teraz kilka uwag na temat argumentacji ubezpieczonych i jej oceny przez sądy.
Argument 1: nigdy nie wyrejestrowałam się z ubezpieczeń, nie mam więc obowiązku zgłaszać się ponownie do tych ubezpieczeń po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego
Wnioskodawczyni nie może powoływać się na przywołanie faktu braku jakiejkolwiek przerwy w prowadzonej działalności gospodarczej i tym samym przyjęcie, iż spełnienie przez nią zasady z art. 36 ust. 4 ustawy w chwili podjęcia działalności i jej zgłoszenia jako tytułu do ubezpieczeń obowiązkowych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego winien być nadal uwzględniany w czasie analizy prawnej dokonywanej w niniejszej sprawie. I o ile tak sformułowana teza mogłaby być uznana za uprawnioną dla ocen ubezpieczeń obowiązkowych (reaktywowanie wcześniejszego tytułu ubezpieczeń emerytalnego i rentowego) to ubezpieczenie dobrowolne z uwagi na podstawową dla nich regułę zgłoszenia wniosku wymaga dodatkowej aktywności ze strony osoby pragnącej jej podlegać” (tak: Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 17.05.2016 r., sygn akt III AUa 49/16).
Argument 2: ZUS wyrejestrował mnie z urzędu, ale mnie o tym nie poinformował
Kwestia wyrejestrowania odwołujących się nie ma istotnego znaczenia […], gdyż dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie ustało wskutek tej czynności, lecz z momentem nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego. Tym samym nie było zależne od jakichkolwiek czynności strony, czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Praktyka, nawet nieprawidłowa Zakładu, nie miałaby wpływu na ustanie ubezpieczenia, a tym samym na obowiązek złożenia nowego wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem dla jego powstania” (tak: Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 8 marca 2016 r., sygn. akt III AUa 1215/15).
Argument 3: po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego nie zgłosiłam się co prawda do ubezpieczenia chorobowego, ale prawidłowo opłacałam składki na to ubezpieczenie
Nie można podzielić koncepcji […] iż do objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym doszło w sposób dorozumiany poprzez opłacenie składki. Dokument o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym musi być czytelny, wyraźny i niebudzący żadnych wątpliwości i powinien być złożony na piśmie. Samo faktyczne opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne nie jest wystarczające do objęcia tym ubezpieczeniem (tak: Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 14.04.2016 r., sygn. akt III AUa 1211/15).
Zasiłek chorobowy po zasiłku macierzyńskim – wnioski
Z analizy powyższych wyroków wypływa jednoznaczny wniosek: w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą z mocy prawa ustaje dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Na prawo to nie ma wpływu złożenie deklaracji wyrejestrowującej przez ubezpieczonego, ani wyrejestrowanie z ubezpieczeń z urzędu przez ZUS. Bez znaczenia pozostaje również wadliwość działania organu. Osoba, która chce podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, musi złożyć stosowny wniosek w terminie 7 dni. Tylko w takim wypadku przysługuje jej zasiłek chorobowy bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim.
Przytoczone wyroki nie nastrajają zatem optymistycznie.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }