Kto może przeliczyć na nowo emeryturę i w jakich sytuacjach warto to zrobić?

Ponowne przeliczenie emerytury umożliwia ustalenie nowej, często korzystniejszej wysokości świadczenia na podstawie dodatkowych udokumentowanych okresów pracy, wyższych zarobków lub aktualizacji dokumentacji. Procedura ta pozwala skorygować błędy, uzupełnić braki i uwzględnić nowe okoliczności wpływające na wysokość emerytury. Od czerwca 2025 roku przesłanki i zasady przeliczenia emerytury poszerzają się, obejmując więcej grup uprawnionych [1][3][5].

Kto może przeliczyć na nowo emeryturę?

Prawo do ponownego przeliczenia emerytury przysługuje przede wszystkim osobom, które:

• Pracowały przed 1999 rokiem i nie miały kompletnej dokumentacji płacowej – mogą skorzystać z tzw. wskaźnika minimalnego wynagrodzenia jako podstawy wyliczenia składki [1]
• Kontynuowały pracę lub opłacały składki po przejściu na emeryturę, zwiększając zgromadzony kapitał [3][4]
• Odnaleźli nowe dokumenty np. zaświadczenia o zarobkach, świadectwa pracy które mogą wpłynąć na wysokość emerytury [3][4]
• Byli na urlopie wychowawczym, w służbie wojskowej, na studiach, a wcześniejsze wyliczenie nie obejmowało tych okresów [3][5]

Nowe przepisy z 2025 r. umożliwiają także przeliczenie emerytur osobom ze starszych roczników, szczególnie tym z niepełną dokumentacją płacową z lat 70., 80. i 90. [1][3]. Dodatkowo przeliczenie przysługuje każdemu, kto złoży wniosek zawierający nowe dane mogące zmienić podstawę wyliczenia świadczenia [4].

W jakich sytuacjach warto przeliczyć emeryturę?

Moment złożenia wniosku powinien nastąpić w sytuacjach takich jak:

• Odnalezienie nowych dokumentów potwierdzających zarobki lub dodatkowe okresy zatrudnienia [1][3][5]
• Kontynuowanie zatrudnienia po przyznaniu emerytury i zgromadzenie dodatkowych składek [3][5]
• Stwierdzenie, że ostatnie przeliczenie nie uwzględniało urlopów wychowawczych, służby wojskowej lub nauki na studiach, jeśli uprawniają do zaliczenia ich do stażu [3]
• Gdy wcześniejsze wyliczenie oparte było na niepełnych danych sprzed 1999 r. [1][3][5]

W wielu przypadkach przeliczenie emerytury może skutkować wzrostem świadczenia nawet o kilkaset złotych miesięcznie. W przypadku tzw. „czerwcowych emerytów” możliwe jest także jednorazowe wyrównanie rzędu średnio 14 800 zł [2][3].

Automatyczne przeliczenie emerytury a przeliczenie na wniosek

ZUS przeprowadza automatyczne przeliczenie wyłącznie w wybranych sytuacjach:

• Dla tzw. „czerwcowych emerytów” – osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019 [3]
• Podczas corocznej waloryzacji emerytur [5]

W pozostałych przypadkach niezbędne jest złożenie wniosku o przeliczenie emerytury wraz z odpowiednimi dokumentami. ZUS rozpatruje wnioski w terminie do 60 dni od złożenia kompletu dokumentów [3][5]. Osoby zainteresowane przeliczeniem w świetle nowego prawa (od czerwca 2025 r.) mają na to 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy [2].

Jak wygląda proces przeliczenia emerytury?

Procedura ponownego przeliczenia emerytury przebiega według ściśle określonych etapów:

1. Złożenie wniosku (np. formularz ZUS-ER-WPS) w oddziale ZUS lub przez PUE ZUS [3][5]
2. Załączenie dokumentów potwierdzających nowe okoliczności – świadectwa pracy, zaświadczenia o zarobkach, dokumenty o studiach, urlopach, służbie wojskowej [1][3][4]
3. ZUS weryfikuje dokumentację oraz kalkuluje na nowo kapitał początkowy, uwzględnia wskaźniki zastępcze gdy brakuje dokumentacji [3][5]
4. Decyzja o nowej wysokości świadczenia zostaje wydana (maksymalnie w ciągu 60 dni od złożenia wniosku) [3]

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia, ZUS wypłaca jednorazowe wyrównanie za okres od momentu powstania prawa do wyższego świadczenia [3].

Kluczowe elementy wpływające na wynik przeliczenia emerytury

Na wysokość ponownie przeliczonej emerytury bezpośredni wpływ mają:

• Dodatkowe okresy ubezpieczeniowe (np. praca, urlopy wychowawcze, służba wojskowa, studia) [3]
• Wysokość składek – podstawą są zarobki będące podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie [4]
• Wskaźnik minimalnego wynagrodzenia w przypadku braku dokumentacji [1]
• Aktualizacja dokumentacji oraz zgłoszenie nowych świadectw pracy lub zaświadczeń o zarobkach [3][4]
• Zmieniające się przepisy – nowe ustawy rozszerzają katalog uprawnionych, upraszczają procedury i umożliwiają korzystanie z przeliczenia online [1][3][5]

W praktyce efektywność przeliczenia zależna jest od współdziałania emeryta (terminowe składanie wniosków, kompletność dokumentacji) oraz działań ZUS zgodnych z aktualnym stanem prawnym [3][4].

Podstawa prawna oraz czas oczekiwania na przeliczenie

Podstawy prawne do ponownego przeliczenia emerytury określa art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [4]. Wnioski można składać przez okres 6 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji (czerwiec–grudzień 2025 r.), natomiast decyzja ZUS musi zostać wydana nie później niż w ciągu 60 dni [2][3].

Podsumowanie – kiedy i dlaczego warto skorzystać z przeliczenia emerytury?

Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury warto złożyć gdy pojawią się nowe elementy mające wpływ na jej wysokość, szczególnie po otrzymaniu nowych dokumentów, przedłożeniu dowodów wyższych zarobków, wykazaniu dodatkowych okresów pracy lub uzupełnieniu dokumentacji sprzed 1999 roku [1][3][5]. Nowe przepisy rozszerzają uprawnienia i upraszczają procedurę, pozwalając znacząco zwiększyć świadczenie często nawet o kilkaset złotych miesięcznie oraz uzyskać jednorazowe wyrównanie [2][3][5]. Kluczowe jest systematyczne monitorowanie sytuacji i wykorzystanie każdej możliwości przeliczenia gdy pojawi się ku temu podstawa.

Źródła:

1. https://partner-gospodarczy.pl/ponowne-przeliczenie-emerytury-od-1-czerwca-jak-zlozyc-wniosek/
2. https://www.podatnik.info/publikacje/ponowne-przeliczenie-emerytury-kiedy-zlozyc-wniosek,65039a
3. https://serwisy.gazetaprawna.pl/emerytury-i-renty/artykuly/9880782,zus-ponowne-przeliczenie-emerytury-2025.html
4. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-jak-zlozyc-wniosek-o-przeliczenie-emerytury
5. https://helpfind.pl/blog/przeliczenie-emerytury