Czy likwidacja pracodawcy wpływa na prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Czy likwidacja pracodawcy wpływa na prawo do zasiłku macierzyńskiego? Kluczowa informacja brzmi: rozwiązanie umowy z powodu likwidacji nie pozbawia pracownicy prawa do zasiłku macierzyńskiego, a świadczenie wypłaca w takim przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) [1]. W dalszej części artykułu szczegółowo przedstawiono, jakie konsekwencje niesie ze sobą likwidacja pracodawcy w kontekście prawa do zasiłku macierzyńskiego, jakie są wymagania formalne i najważniejsze aspekty tej sytuacji.

Ochrona pracownicy w ciąży a likwidacja pracodawcy

Prawo pracy w Polsce obejmuje szczególną ochroną pracownice w ciąży. Standardowo niedopuszczalne jest wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży, jednak wyjątkiem są przypadki likwidacji lub upadłości firmy [3]. Ochrona ta wynika z art. 177 § 4 Kodeksu pracy i oznacza, że pracodawca może rozwiązać z pracownicą umowę tylko wtedy, gdy zachodzą prawnie uzasadnione przyczyny w postaci likwidacji lub upadłości pracodawcy, nie zaś z innych powodów [3].

Prawo do zasiłku macierzyńskiego po likwidacji pracodawcy

Pracownica, której stosunek pracy ustał z powodu likwidacji pracodawcy, w dalszym ciągu zachowuje pełne prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeśli w momencie rozwiązania umowy podlegała ubezpieczeniu chorobowemu [1][2][4]. Prawo to przysługuje także w przypadku gdy likwidacja nastąpiła w okresie ciąży – również wtedy, gdy likwidacja została ogłoszona po rozpoczęciu urlopu macierzyńskiego.

Kluczowe jest to, że likwidacja lub upadłość pracodawcy nie wpływa negatywnie na wysokość ani długość okresu świadczenia zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem zachowania tego prawa jest spełnienie formalności dotyczących ubezpieczenia [2][4].

Rola Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wypłacie zasiłku

Po rozwiązaniu umowy z powodu likwidacji uprawnienia z tytułu zasiłku macierzyńskiego przechodzą na ZUS, który staje się organem wypłacającym świadczenie [1]. Oznacza to, że ZUS po ustaleniu, iż ustanie stosunku pracy wynikło faktycznie z likwidacji lub upadłości, wypłaca zasiłek za cały należny okres urlopu macierzyńskiego.

W praktyce jednak ZUS analizuje sytuację formalną pracodawcy i może uzależnić decyzję od zakończenia likwidacji spółki w rejestrach, np. KRS [1]. W przypadku jeśli likwidacja nie jest formalnie ukończona, ZUS może odmówić przyznania zasiłku, co wymaga ewentualnego odwołania przez zainteresowaną pracownicę.

Formalne warunki przyznania zasiłku macierzyńskiego po ustaniu stosunku pracy

Podstawowym wymogiem uzyskania zasiłku macierzyńskiego po ustaniu stosunku pracy jest ustanie ubezpieczenia chorobowego wskutek likwidacji pracodawcy [1][4]. Niezbędne jest też formalne ogłoszenie likwidacji lub upadłości oraz brak zapewnienia innego zatrudnienia przez pracodawcę.

Przed porodem – w okresie między rozwiązaniem umowy a urodzeniem dziecka – przysługuje pracownicy zasiłek chorobowy. Po narodzinach dziecka świadczenie jest kontynuowane bezpośrednio jako zasiłek macierzyński [4]. Uprawnienie to obowiązuje bez przerw niezależnie od tego, że stosunek pracy ustał na skutek likwidacji [1].

Problemy i spory związane z formalnym zakończeniem likwidacji

Najczęstsze przypadki odmowy prawa do zasiłku przez ZUS wynikają z faktu, że formalna likwidacja pracodawcy nie została jeszcze zakończona. ZUS weryfikuje faktyczny status firmy w rejestrze przedsiębiorców i jeśli wykryje, że spółka dalej figuruje jako będąca w likwidacji, może wstrzymać lub odmówić wypłaty świadczenia [1].

Przykład z praktyki: Oddział ZUS w Gdańsku odmówił przyznania zasiłku macierzyńskiego, ponieważ likwidacja pracodawcy nie została formalnie ukończona i firma wciąż widniała w rejestrze jako „w likwidacji” [1]. W takich sytuacjach konieczne może być dodatkowe dochodzenie praw lub odwołanie od decyzji ZUS.

Podsumowanie: Czy likwidacja pracodawcy wpływa na prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Krótko: likwidacja pracodawcy nie wpływa na prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeśli rozwiązanie umowy następuje z tego powodu, a formalności są dopełnione [1][2][3][4]. Najważniejsze jest, aby ubezpieczenie chorobowe ustało wskutek likwidacji, a sama likwidacja była formalnie ogłoszona i ukończona. Zasiłkiem macierzyńskim w takiej sytuacji zajmuje się ZUS, który dokonuje szczegółowej analizy sytuacji formalnej zarówno pracodawcy, jak i byłej pracownicy. Pracownica nie traci prawa do wypłaty zasiłku z tytułu urlopu macierzyńskiego ani nie zostaje skrócony przysługujący okres jego pobierania.

Źródła:

• [1] https://zawartka.pl/2024/04/18/likwidacja-pracodawcy-a-zasilek-macierzynski/
• [2] https://zielonalinia.gov.pl/en/-/urlop-macierzynski-nie-zawsze-chroni-przez-zwolnieniem
• [3] http://www.zasilekmacierzynski.pl/artykul,18269,zasilek-macierzynski-po-rozwiazaniu-umowy-o-prace-z.html
• [4] https://lexcarta.pl/zasilek-macierzynski-a-wypowiedzenie-umowy-w-razie-likwidacji-lub-upadlosci-pracodawcy/