Od czego zależy, ile wzrosną emerytury?

Od czego zależy, ile wzrosną emerytury? Odpowiedź na to pytanie sprowadza się do corocznej waloryzacji świadczeń, poziomu inflacji, wzrostu wynagrodzeń oraz decyzji rządu dotyczących wskaźnika podwyżek. Istotne są także czynniki demograficzne i zmieniające się trendy w oszczędzaniu na dodatkową emeryturę. Szczegółowe wyjaśnienie przedstawiono poniżej.

Jak działa emerytura w Polsce?

Emerytura to świadczenie pieniężne przekazywane osobom, które osiągnęły wymagany wiek lub utraciły zdolność do pracy. W Polsce podstawową instytucją wypłacającą emerytury jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Wysokość otrzymywanej emerytury wynika z sumy zgromadzonych składek podczas aktywności zawodowej, długości okresu zatrudnienia oraz wysokości przeciętnych zarobków zgromadzonych na koncie emerytalnym[2][5]. W ostatnich latach Polacy coraz chętniej samodzielnie oszczędzają na przyszłą emeryturę, korzystając z Indywidualnych Kont Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oraz Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK)[1][4].

Czynniki wpływające na wzrost emerytur

Kluczowe czynniki wpływające na wzrost emerytur to wysokość inflacji, wzrost przeciętnych wynagrodzeń, decyzje rządu co do wskaźnika waloryzacji, zmiany demograficzne i polityka wieku emerytalnego[2][3][8][9]. Rosnąca inflacja oraz wzrost zarobków podnoszą wskaźnik waloryzacji, co bezpośrednio przekłada się na podwyżki świadczeń. Zmiany struktury społeczeństwa i liczby osób w wieku produkcyjnym wpływają na kondycję systemu emerytalnego oraz decyzje o podwyższaniu wieku emerytalnego[8].

Ważnym elementem są też dodatkowe oszczędności odkładane w IKZE oraz PPK, które uzupełniają podstawowe emerytury i coraz częściej stanowią istotną część dochodów przyszłych emerytów[1][4].

Waloryzacja emerytur — zasady i mechanizmy

Waloryzacja emerytur to coroczny proces ustawowego przeliczania wysokości świadczeń w celu zachowania ich realnej wartości nabywczej[2][9]. Decydujące znaczenie mają dwa wskaźniki ekonomiczne: roczna inflacja i wzrost przeciętnych wynagrodzeń. Rząd ustala formułę waloryzacji, która może opierać się na wyższym ze wskaźników lub na ich kombinacji. W 2025 roku waloryzacja bazowała na inflacji w wysokości 3,6% oraz 20% wzrostu płac (1,9%), co razem dało podwyżkę o 5,5% świadczeń[2][3].

Obok podstawowych zasad istnieją mechanizmy osłonowe, które chronią osoby pobierające najniższe świadczenia. Niezależnie od poziomu wskaźników minimalne emerytury bywają dodatkowo korygowane, co ma zapewniać minimalny poziom życia najuboższym emerytom[9].

Wpływ inflacji i wzrostu zarobków na emerytury

Współczynnik waloryzacji ściśle powiązany jest z tempem inflacji i dynamiką przeciętnych zarobków w gospodarce. Gdy inflacja rośnie, koszt życia zwiększa się, a emerytury muszą być podnoszone, by zachować siłę nabywczą świadczeń. W 2024 roku inflacja wyniosła 3,6%, podczas gdy wzrost przeciętnych wynagrodzeń osiągnął 9,5%, lecz tylko 20% tej wartości uwzględniono w waloryzacji[2]. Decyzje rządu mogą wpłynąć na ostateczną podwyżkę emerytur, ograniczając lub zwiększając ich wzrost w obecnym roku budżetowym względem możliwości finansowych[9].

Znaczenie indywidualnych oszczędności: IKZE i PPK

Obok ustawowego systemu emerytalnego rośnie znaczenie dobrowolnych programów oszczędnościowych. IKZE i PPK umożliwiają samodzielne gromadzenie kapitału na przyszłą emeryturę. Dane z pierwszego półrocza 2025 r. pokazują otwarcie blisko 42 tysięcy nowych rachunków IKZE, co stanowi wzrost o 33% rok do roku[1]. Z kolei aktywa zgromadzone w PPK przekroczyły 40 mld zł, zaś partycypacja w programie wyniosła 54,6%, z ponad 4,84 mln aktywnych rachunków[4]. Aktywność Polaków w dodatkowym oszczędzaniu wskazuje na świadomość potrzeby samodzielnego zabezpieczenia się na przyszłość i oczekiwania co do wyższych emerytur.

Zmiany demograficzne i polityka wieku emerytalnego

Na długoterminową wysokość emerytur w Polsce istotnie oddziałują zmiany demograficzne oraz decyzje dotyczące wieku emerytalnego. Szacunki demografów wskazują, że do roku 2060 osoby po 60. roku życia będą stanowić już 38,3% populacji, przy jednoczesnym spadku liczby osób w wieku produkcyjnym nawet o 40%[8]. Taka struktura społeczeństwa wywiera presję na budżet systemu emerytalnego i wymusza reformy, w tym ewentualne wydłużanie wieku emerytalnego, by zapewnić stabilność finansową wypłat emerytur.

Ostateczna wysokość i dynamika wzrostu emerytur

Ostateczna wysokość emerytury zależy od zgromadzonych składek, długości aktywności zawodowej, średnich wynagrodzeń, parametrów waloryzacji oraz ewentualnych dodatkowych oszczędności w programach IKZE i PPK[1][4][5]. Roczny wzrost świadczeń jest wynikiem ustawowych decyzji dotyczących waloryzacji — dla 2025 roku waloryzacja wyniosła 5,5%, a minimalna emerytura wzrosła o niemal 98 zł brutto[2][3]. Równocześnie mechanizmy osłonowe i polityka państwa mogą różnicować tempo wzrostu świadczeń, szczególnie w okresach wysokiej inflacji czy napięć budżetowych[9].

W dłuższej perspektywie demografia i reforma wieku emerytalnego będą miały coraz większy wpływ na przyszłe możliwości systemu wypłat świadczeń oraz potrzebę indywidualnego oszczędzania na starość[8].

Podsumowanie

Wzrost emerytur w Polsce określają czynniki ekonomiczne, demograficzne oraz polityczne. Fundamentalną rolę odgrywa coroczna waloryzacja powiązana z inflacją i wzrostem płac, jak również decyzje rządu w zakresie wskaźnika waloryzacji i ochrony najsłabszych grup świadczeniobiorców. Zmieniająca się struktura demograficzna oraz aktywność w programach dobrowolnego oszczędzania wskazują na konieczność kompleksowego podejścia do planowania i zabezpieczenia przyszłej emerytury.

Źródła:

• [1] https://businessinsider.com.pl/praca/emerytury/polacy-sie-ockneli-nowe-dane-pokazuja-pozytywny-trend-w-emeryturach/4leset0
• [2] https://forsal.pl/finanse/twoje-pieniadze/artykuly/9897506,to-juz-pewne-bedzie-kolejna-podwyzka-emerytur.html
• [3] https://gs24.pl/waloryzacja-emerytur-2025-ile-wyniosa-podwyzki-zus-przelicza-swiadczenia-znamy-zasady-kwoty-i-mozliwa-druga-waloryzacje-13-10/ar/c3p2-27705683
• [4] https://businessinsider.com.pl/praca/emerytury/ppk-hitem-w-2025-r-tak-polacy-oszczedzaja-na-emeryture/9b0jthn
• [5] https://gk24.pl/tyle-bedziesz-musial-pracowac-i-zarabiac-zeby-dostac-5-tysiecy-zlotych-emerytury-dokladne-wyliczenia-stazu-pracy-i-zarobkow-16-10-2025/ar/c1p2-27888233
• [8] https://forsal.pl/gospodarka/aktualnosci/artykuly/9849494,klamka-zapadla-wiek-emerytalny-w-gore-i-taki-sam-dla-kobiet-i-mezczyzn-prezydent-podpisal-ustawe-sprawdz-ktorej-grupy-dotycza-zmiany.html
• [9] https://bizky.ai/blog/waloryzacja-emerytur-2025-aktualne-zasady/