Świadczenie rodzicielskie a składki ZUS działalności gospodarczej – co warto wiedzieć?

Świadczenie rodzicielskie oraz składki ZUS to tematy budzące szczególne zainteresowanie wśród osób prowadzących działalność gospodarczą. Już na wstępie warto podkreślić, że prawo do świadczenia rodzicielskiego przysługuje przedsiębiorcom tylko przy spełnieniu określonych warunków, a obowiązek opłacania składek ZUS nie ustaje w okresie korzystania z tego świadczenia [2].

Warunki uzyskania świadczenia rodzicielskiego przez przedsiębiorcę

Przedsiębiorca chcący otrzymać świadczenie rodzicielskie musi być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym [1][2]. Samo prowadzenie działalności nie jest wystarczające – niezbędne jest zgłoszenie do tego ubezpieczenia i regularne opłacanie składek przez odpowiedni okres [2]. Pozyskanie świadczenia rodzicielskiego wymaga spełnienia kryterium ciągłości składek, gdyż naruszenie tej zasady może skutkować odmową prawa do zasiłku przez ZUS [1][3].

Szczególnie należy podkreślić, że świadczenie rodzicielskie w przypadku przedsiębiorców nie jest równoznaczne z prawami pracowniczymi do urlopów macierzyńskich czy rodzicielskich. Mimo to, system ubezpieczeń społecznych umożliwia uzyskanie świadczenia po spełnieniu wszystkich warunków formalnych [3].

Wysokość świadczenia i okres wypłaty

Zasiłek macierzyński jest wyliczany na podstawie średniej wysokości składek ZUS w ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających dzień rozpoczęcia urlopu [3]. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą jest to zwykle 70% podstawy wymiaru składek [3]. Natomiast osoby mające prawo jedynie do świadczenia rodzicielskiego (ze względu na brak wymaganego okresu składkowego) otrzymują 1000 zł miesięcznie przez 52 tygodnie [2].

Maksymalny okres pobierania świadczenia macierzyńskiego wynosi 61 tygodni (20 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz 41 tygodni urlopu rodzicielskiego) [3].

Składki ZUS podczas korzystania ze świadczenia rodzicielskiego

Podczas pobierania świadczenia rodzicielskiego, przedsiębiorca nie jest zwolniony z obowiązku opłacania składek ZUS. W szczególności dalej musi uiszczać składki społeczne i zdrowotne, chyba że określone przepisy dają mu podstawę do zwolnienia [2]. Wynika to bezpośrednio z interpretacji ZUS oraz decyzji wydanych w sprawie przedsiębiorców łączących prowadzenie działalności z pobieraniem świadczenia [2].

Takie stanowisko potwierdził Zakład Ubezpieczeń Społecznych w oficjalnej decyzji (z 7.01.2019 r., sygn. WPI/200000/43/1392/2018), wskazując, że przedsiębiorca nawet w okresie świadczenia rodzicielskiego musi regularnie odprowadzać składki, by nie utracić prawa do dalszych świadczeń [2].

Możliwość ograniczenia składek społecznych

Przedsiębiorcy, którzy oprócz prowadzenia działalności są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem nie niższym niż minimalne wynagrodzenie krajowe (w 2025 r. będzie to 4666 zł brutto), mają możliwość ograniczenia obowiązku opłacania składek społecznych tylko do ubezpieczenia zdrowotnego [3]. Pozostaje tu jednak konieczność zachowania ciągłości ubezpieczenia chorobowego, jeśli przedsiębiorca chce zachować prawo do świadczenia [1][3].

Specyfika rozpoczęcia działalności podczas pobierania świadczenia rodzicielskiego

Jeśli działalność gospodarcza zostanie założona w czasie pobierania świadczenia rodzicielskiego, przedsiębiorca również zostaje zobligowany do odprowadzania odpowiednich składek [2]. ZUS nie przewiduje w tym zakresie żadnych odstępstw od ogólnej zasady, co potwierdzają wydane decyzje [2].

Wpływ świadczenia „aktywni rodzice w pracy” na składki ZUS

Relacja między wprowadzeniem świadczenia „aktywni rodzice w pracy” a prowadzeniem działalności gospodarczej jest przedmiotem regulacji szczegółowych – podlegają one określonym warunkom zawieszania prawa do świadczenia podczas korzystania z innych tytułów do ubezpieczeń, w tym działalności gospodarczej [4].

Podsumowanie najważniejszych zależności

Uzyskanie świadczenia rodzicielskiego przez przedsiębiorcę wymaga zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz regularnego opłacania składek ZUS [1][3]. Wysokość i długość wypłaty świadczenia determinują opłacane składki oraz spełnione wymogi ustawowe [2][3]. W praktyce, korzystanie ze świadczenia rodzicielskiego nie zwalnia z obowiązku uiszczania składek, a wszelkie naruszenia tych wymogów skutkują utratą świadczeń [2].

Źródła:

• [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlop-rodzicielski-dla-przedsiebiorcy-czy-i-na-jakich-zasadach-przysluguje
• [2] https://rachunkowosc.com.pl/swiadczenie-rodzicielskie-a-zus-z-wlasnej-firmy
• [3] https://pomoc.ifirma.pl/pomoc-artykul/zasilek-macierzynski-u-przedsiebiorcy-teoria/
• [4] https://www.gov.pl/web/rodzina/pytania-i-odpowiedzi—program-aktywny-rodzic