Jak wyliczyć składkę na ubezpieczenie społeczne w jednoosobowej działalności?

Składka na ubezpieczenie społeczne w jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) to jedna z podstawowych i stałych danin, jakie przedsiębiorca musi opłacać co miesiąc. Sposób jej wyliczenia i wysokość zależą od podstawy wymiaru składek, zastosowanych ulg oraz wybranej formy działalności. W 2025 roku minimalna podstawa dla pełnych składek ZUS to 5203,80 zł[2][3]. Poniżej znajduje się szczegółowy przewodnik opisujący krok po kroku jak wyliczyć składkę na ubezpieczenie społeczne w JDG z uwzględnieniem wszystkich obecnych regulacji i możliwości ulg.

Czym jest składka na ubezpieczenie społeczne w JDG?

Składka społeczna obejmuje kilka elementów: składkę emerytalną, rentową, wypadkową, chorobową oraz wpłaty na Fundusz Pracy i, w razie spełnienia warunków, Fundusz Solidarnościowy[2][3][7]. Każda z tych części służy finansowaniu innego rodzaju zabezpieczenia dla przedsiębiorcy. Składki społeczne opłaca się co miesiąc, a ich podstawa i wysokość są ściśle określone przepisami[2][7].

Ważne jest rozróżnienie składki społecznej od składki zdrowotnej, która obliczana jest osobno; jej wysokość zależy od uzyskanego dochodu oraz wybranej formy opodatkowania i nie wchodzi w skład składki społecznej[2][7][8].

Z jakich elementów składa się składka społeczna?

Wyliczając składkę na ubezpieczenie społeczne, przedsiębiorca musi uwzględnić następujące elementy:

• Składka emerytalna – 19,52% podstawy wymiaru zapewnia świadczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego[2][3][7]
• Składka rentowa – 8% podstawy pokrywa świadczenia rentowe[2][7]
• Składka wypadkowa – 1,67% podstawy chroni na wypadek urazów przy pracy[2][7]
• Składka chorobowa – 2,45% podstawy, dobrowolna, daje prawo do zasiłku z tytułu niezdolności do pracy[2][7]
• Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – po 2,45%, obowiązkowe po spełnieniu określonych warunków, m.in. nieprzerwane prowadzenie działalności[2][7]

Każda z tych składek liczona jest procentowo, a stawki są identyczne dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od stażu prowadzenia działalności, z wyjątkiem ulg takich jak Mały ZUS Plus czy preferencyjne składki[2][7].

Jak ustalić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne?

Najważniejszym krokiem w ustaleniu wysokości składek społecznych jest poprawne określenie podstawy wymiaru. Istnieją trzy główne warianty:

1. Pełne składki (Duży ZUS): Podstawą składek w 2025 roku jest 5203,80 zł, czyli 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego[2][3]. Ta forma obowiązuje większość przedsiębiorców niekorzystających z ulg.
2. Mały ZUS Plus: Podstawę ustala się według wzoru: (roczny przychód z poprzedniego roku / liczba dni prowadzenia działalności w roku) x 30 × 0,5, z zachowaniem minimalnych i maksymalnych limitów (minimum 30% ustawowego minimum, maksimum 60% przeciętnego wynagrodzenia)[5].
3. Preferencyjne składki na ZUS: Składki te dotyczą przedsiębiorców rozpoczynających działalność po raz pierwszy lub po pięcioletniej przerwie i są naliczane od 30% minimalnego wynagrodzenia[2][6].

To właśnie od wybranej podstawy wymiaru zależeć będzie wysokość każdej ze składek społecznych. Podstawa ta nie może być niższa niż wskazują to obowiązujące limity w danym roku[2][3][5].

Jak wyliczyć poszczególne składki?

Po określeniu podstawy dla danego typu działalności, poszczególne składki społeczne oblicza się mnożąc podstawę przez stawki procentowe wg następującego rozbicia:

• Emerytalna 19,52%
• Rentowa 8%
• Wypadkowa 1,67%
• Chorobowa 2,45% (dobrowolna)
• Fundusz Pracy 2,45% (przy spełnieniu warunków)
• Fundusz Solidarnościowy 2,45% (jeśli dotyczy)[2][3][7]

Przy pełnych składkach (Duży ZUS) w 2025 roku miesięczne obciążenia wynoszą:
emerytalna 1015,78 zł, rentowa 416,30 zł, wypadkowa 87 zł, chorobowa 127,49 zł oraz Fundusz Pracy 127,49 zł, razem ok. 1774,06 zł miesięcznie[2]. Przy preferencyjnych składkach suma ta jest znacznie niższa i wynosi ok. 477,20 zł[2][7].

Dla Małego ZUS Plus wysokość składek zależy od wyliczonej indywidualnie podstawy i jest zmienna, a jej minimalny limit to 30% minimalnej krajowej[5]. Warto pamiętać, że w przypadku ulgi na start obowiązuje wyłącznie składka wypadkowa naliczana w wysokości 1,67% dochodu[2].

Kiedy i jak wliczać składkę zdrowotną?

Ważnym aspektem jest rozróżnienie składki zdrowotnej, która nie wchodzi w skład ubezpieczenia społecznego i jest liczona całkowicie osobno[2][7][8]. Jej wysokość uzależniona jest od formy opodatkowania i wysokości dochodów przedsiębiorcy, nie od podstawy wymiaru składek społecznych. Należy rozliczać ją comiesięcznie niezależnie od składek społecznych.

Dla prawidłowego zaplanowania kosztów działalności, składka zdrowotna powinna być kalkulowana osobno i nie łączy się jej z sumą składki społecznej[2][7][8].

Ulgi i preferencyjne składki dla przedsiębiorców

System ubezpieczenia społecznego przewiduje szereg ulg mających na celu wsparcie przedsiębiorców w początkowym okresie prowadzenia działalności. Do najważniejszych z nich należą:

• Ulga na start – brak większości składek społecznych przez pierwsze 6 miesięcy, obowiązkowa jest jedynie składka wypadkowa w wysokości 1,67% dochodu[2]
• Preferencyjne składki – przez kolejne 24 miesiące możliwe jest opłacanie niższych składek społecznych, naliczanych od 30% minimalnego wynagrodzenia[2][6]
• Mały ZUS Plus – ulga dla firm o niskich przychodach, umożliwiająca ustalenie niższej podstawy wymiaru składek społecznych proporcjonalnie do przychodu, jednak w granicach przewidzianych przez prawo[2][5]

Korzystanie z tych ulg wymaga spełnienia określonych kryteriów oraz terminowości w zgłoszeniach do odpowiednich organów[2][5][6].

Podsumowanie procesu wyliczania składek

Podstawowy proces wyliczania składki na ubezpieczenie społeczne obejmuje następujące kroki:

1. Wybór właściwej formy rozliczania i ewentualnych ulg, zgodnie ze stażem i specyfiką działalności[2][5][6]
2. Ustalenie podstawy wymiaru składek na podstawie aktualnych przepisów i prognoz[2][3][5]
3. Naliczanie każdej składki procentowo od ustalonej podstawy według aktualnych stawek[2][3][7]
4. Obliczenie składki zdrowotnej osobno, poza składką społeczną[2][7][8]

Kluczowe jest regularne śledzenie zmian przepisów oraz stawek ogłaszanych przez ZUS i odpowiednie portale rządowe, aby zawsze kalkulować składki według najnowszych danych.

Źródła:

1. https://www.zus.pl/en/-/nowe-wysoko%C5%9Bci-sk%C5%82adek-na-ubezpieczenia-spo%C5%82eczne-w-2025-r.
2. https://mk.rp.pl/blog/ile-wynosi-skladka-zus-dla-jednoosobowej-dzialalnosci-gospodarczej-skladki-na-ubezpieczenie-spoleczne-i-zdrowotne-w-2025-ulga-na-start-i-inne-ulgi-dla-nowych-przedsiebiorcow/
3. https://www.pit.pl/skladki-zus/
4. https://www.pitax.pl/wiedza/aktualnosci/skladki-zus-2025/
5. https://br-progres.pl/blog/preferencyjne-skladki-zus-2025-komu-przysluguja-i-jak-je-obliczyc/
6. https://symfonia.pl/blog/rozwoj-firmy/jdg/ile-wynosi-skladka-zus-dla-jednoosobowej-firmy/
7. https://zus.pox.pl/skladki-zus-2025.htm